Saturday, December 13, 2014

बाबुको बहादुरी

उनले भविष्यमा सम्हाल्नुपर्ने झण्डै एक दर्जन कम्पनीहरु छन् । त्यसैको तयारीमा उनी वेलायतको यूनिभर्सिटी अफ ईस्ट एङ्लियामा विजनेस म्यानेजमेण्टमा अण्डरग्र्राजुयट गर्दैछन् । तर, उनको मन कुनै कर्पोरेट अफिसमा होइन्, घर र होटलको किचनमा रमाउछ । राहुल श्रेष्ठ, २०, लाई नेपालका पहिलो केवलकार संस्थापक स्वर्गीय लक्ष्मणबाबु श्रेष्ठको नाति भन्दा धेरैले सजिलै चिन्छन् । आफन्तले उनलाई बाबु भनेर चिन्छन् । राहुल भने पारिवारिक पेशाभन्दा फरक क्षेत्रमा परिचय बनाउन तल्लिन छन् । सोखको रुपमा सुरु गरेको कलिनरी आर्टलाई उनी व्यवसाय बनाउन चाहन्छन् ।

बिदामा नेपाल आउँदा गत बुधबार उनले सोल्टी होटलमा झण्डै एक सय पाहुनालाई आफैले तयार पारेको सिक्स कोर्स मिल खुवाए । त्यसको तयारीका लागि उनी ५ दिन अघिदेखि सोल्टी होटलमा व्यस्त थिए भने सुत्ने समय घटाएर नयाँ नयाँ रिसेपी सोचेर बसे । खानाका पारखीहरु सहभागी सोल्टीको ग्यादरिङमा उनको कलाले तारिफ पायो र श्रेष्ठ परिवारको एउटा सदस्य फरक पेशामा लागेको चर्चा पनि भयो ।

के होला फेसबुकले पत्रिका चलाए ?


फेसबुकले एउटा योजनाले अहिले विश्वभरका सञ्चारमाध्यमलाई धर्मसंकटमा पारेको छ । नपारोस् पनि किन ? अहिलेका सञ्चारमाध्यमका पाठक वा दर्शक फेसबुककेा माध्यमबाट कमाएको थियो । तर अघिल्लो महिना आयोजित एक कार्यक्रममा फेसबुकमा मालिक मार्क जुकरवर्गले आफूले आफ्ना प्रयोगकर्ताको रुची अनुसार फेसबुकमै समाचारपत्रको सुविधा दिने महत्वाकांक्षा पालेको सार्वजनिक रुपमा घोषणा गरेपछि यसले विश्वभरका सञ्चारगृहका ध्यान आकृष्ट गरेको हो । योसँगै फेसबुकले बनाउने भनेको समाचारपत्र कस्तो हुने हो भन्ने बहस र अनुमान सुरु भएको छ ।
स्मार्टफोनले पछिल्लो समय धेरैथोक विस्थापित गरेको छ भने सोसल मिडियाले जानकारीका लागि परम्परागत मिडियामा भर पर्नुपर्ने बाध्यता टारेको छ । विश्वभर सवा अर्ब प्रयोगकर्ता भएको फेसबुक दैनिक औसत ८६ करोडले प्रयोग गर्ने गरेको तथ्यांक छ ।

मन बहलाउने जोडी

युट्युबमा पुराना मन पराउनेहरुलाई थाहा छ विजय र पि्रतिको बारेमा । सामान्य नेपालीलाई उनीहरुबारे जानकारी नहोला तर युट्युबमा पुराना नेपाली गीतका कभर सुन्ने बानी परेकालाई भने उनीहरुले राम्रो लत लगाइदिएका छन् ।

पुराना नेपाली गीतलाई नयाँ स्वरुपमा गाएर उनीहरुले अपलोड गरेको भिडिया यूट्युबमा निकै लोकपि्रय छ । म्यूजिक पढ्ने उद्देश्यले लण्डन गएका उनले म्युजिक त पढ्न पाएका छैनन् तर गायकको परिचय भने बनाइसकेका छन् ।

विराटनगरको यो जोडी सन् २००९ मा लण्डन पुगेको थियो । लण्डनको फुर्सदमा उनले फोटोग्राफी र भिडियोग्राफी सिके । 'साउन्ड रेकर्डिङ र इडिटिङबारे नेपालमै केही सिकेको थिए', उनी सम्झन्छन्,'गीतार त स्कुल हुँदादेखि नै बजाउथे ।' आफैंले जानेको सीप प्रयोग गरेर पत्नी पि्रतिसँग उनले गाएको कुसुमे रुमालको भिडियो सन् २०१२  मार्चमा पहिलो पटक यूट्युबमा राखे । 'पहिलो हप्तामै ४० हजार भ्यू भएपछि म भित्रको गायकी पलाएर आयो', विजय भन्छन्,'मलाई साथ दिन मात्र गाएकी पि्रतिले पति गायनमा प्रगति गर्दै गइन ।'

Saturday, November 15, 2014

नेवाः लिपिको युनिकोड

एक दशकभन्दा बढीको अथक प्रयासपछि अन्ततः नेपाल भाषामा सबैभन्दा बढी प्रयोग गरिने प्रचलित लिपिलाई युनिकोर्ड कन्सोर्टियमले मान्यता दिएको छ । केही दिनअघि मात्रै युनिकोर्डकन्सोर्टियमले नेवाः लिपिको क्यारेक्टर कोर्ड बनाउन आईएसओ पठाइएको हो ।  यूनिकोड कन्सोर्टियम संसारभरका भाषाको यूनिकोडलाई मान्यता दिने निकाय हो । यसअघि नेपालमा प्रयोग हुने किरात, मिथिलाक्षर र लिम्बू लिपिको यूनिकोड बनिसकेको छ ।

केही दिनअघिको युनिकोर्डक्सोर्टियमको कन्फ्रेन्समा प्रचलित लिपिको यूनिकोडलाई 'नेवाः' नाम दिएर यूनिकोडको मान्यता दिएको माइक्रोसफ्ट इन्नोभेसन सेन्टरका नेपाल प्रमुख एलन बैलोचन तुलाधरले बताए । इन्टरनेसनल अर्गनाइजेसन फर स्न्टरडाइजेसन (आईएसओ) ले क्यारेक्टर कोड बनाएपछि सबै कम्प्युटर र कम्प्युटिक डिभाइस उत्पादकले त्यो फन्ट राख्नुपर्ने हुन्छ ।

त्यसपछि भने फन्ट डेभलपरले त्यो लिपिमा आधारित फन्ट बनाउँछन् । नेवाः लिपिका सुन्दर अक्षर इन्टरनेटमा समेत सपोर्ट गर्ने भएपछि यसको प्रयोगले व्यापकता पाउने विश्वास गरिएको छ । आईएसओबाट स्ट्यान्डर सर्टिफिकेट पाउन भने सबै पर्मानेन्ट सदस्य राष्ट्रको शतप्रतिशत भोट पाउनुपर्ने हुन्छ । नेपाल पनि आईएसओको पर्मानेन्ट सदस्य हो । सदस्य राष्ट्रले भोट नगरे पनि त्यसलाई समर्थन मानिन्छ ।

सयौं दु:ख शिरमाथि...

 १८ वर्षअघि आफूलाई हेर्न त्रिभुवन विमानस्थल बाहिर जम्मा भएका मानिसको भीड देख्दा सुनिता दनुवारले लाजले मुख छोपेकी थिइन् । बेइज्जतीको डरले उनको मनमा आगो सल्किएको थियो । ग्लानिले उनी भित्रभित्रै टुक्रिएकी थिइन् ।

गत बिहीबार बिहान पनि उनको पर्खाइमा दर्जनौं मानिसहरू त्रिभुवन विमानस्थलमा भेला भए । तर यो पटक उनले लाजले मुख छोप्नुपरेन । छाती गर्वले फुलेको थियो । उनले स्विडेनबाट आफूसँगै ल्याएको सी टेन अवार्डको पोको फुकाइन् र सबैलाई देखाइन् । अनि फोटो खिचाइन् । १८ वर्षअघि घृणाको तीर फ्याँक्न विमानस्थलमा जम्मा भएको भीड अहिले किन उनको स्वागतमा नतमस्तक बनेर उभियो ? यसको कथा जति गहिरो छ त्यति नै रोचक पनि ।

Friday, August 29, 2014

आइसबकेट च्यालेन्ज

एक महिना भयो, नाम चलेकाले आफ्नो टाउकोमा एक बाल्टिन चिसो पानी खन्याएको समाचार आउन थालेको । यस्तो समाचारले अहिले विश्वभरका मानिसको ध्यान तानिरहेको छ, किनकी आफूले नाम सुनेको र मन परेका धेरै सेलिब्रेटी यस्ता काममा तल्लिन छन् । उनीहरू एकले अर्कोलाई टाउकोमा पानी खन्याउने च्यालेन्ज दिएका छन् । फेसबुकमा मालिक मार्क जुकरवर्ग, माइक्रोसफ्ट पूर्व प्रमुख विल गेट्स, अमेरिकाका पूर्व राष्ट्रपति जर्ज डब्लू बुसजस्ता हस्ती पनि यस्तो रमाइलोमा सामेल छन् ।

Friday, July 11, 2014

यु ट्युब रिभोल्युसन

करिब १० वर्ष अगाडि म्युजिक नेपालको आम्दानी एकाएक सुक्यो । कम्पनीका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सन्तोष शर्मालाई लागेको थियो, देशमा युद्धले निम्त्याएको संकटकालले संगीत सुन्ने श्रोता घटे । तर, कारण अर्कै थियो । बजारमा पेन ड्राइभ र मेमोरी कार्डमा गीत भरेर बेच्ने चलन बढेको थियो । धेरै म्युजिक कम्पनीहरू बजारमा फैलिएको यस्तो ट्रेन्डबारे 'बेखबर' बनेर क्यासेट नबिकेको चिन्ताले थलिएका थिए । मेमोरीको जगजगीले सीडी, क्यासेटको बिक्री ठप्प भयो ।
संगीतप्रेमी प्रतिगीत दुई/चार रुपैयाँ तिरेर मेमोरी कार्डमा भर्थे । मन परेको गीत सस्तोमा पाइने भएपछि गीतले भरिएको महँगो क्यासेट कसले किन्छ ? नेपालमा सुरु भएको संगीतको 'डिजिटल युग' को एक दशक पनि नबित्दै अहिले म्युजिक भिडियो सेयरिङमा यस्तै क्रान्ति सुरु भएको छ ।

मोबाइलमै विश्वकप

विश्वकपमा हालसम्म नभएको मोबाइल प्रविधिको प्रयोग यो पटक हुनेछ । विश्वकपको २० औं संस्करण सुरु हुन केही दिन मात्रै बाँकी हुँदा गुगल र आईओएस स्टोरमा ब्राजिल विश्वकपको अपडेट दिने भन्दै एप्सहरू भित्रिन थालिसकेका छन् । यो वर्ष ब्राजिलमा हुने विश्वकपलाई लक्षित गर्दै फिफाले एक वर्ष अघि नै मोबाइल एप्स लन्च गरेको थियो । यसले संसारभर भइरहेको फुटबलको अपडेट दिन सुरु गरेको छ ।

भेरिफाइड सेलिब्रिटी

नेपाली लोकदोहोरी गायिका मुना थापामगर र सुनिता दुलाललाई सायद अब नक्कली फेसबुक एकाउन्टको झन्झट हुने छैन किनकि गत साता फेसबुकले उनीहरू दुवैको फेसबुक फ्यान पेजलाई भेरिफाइड गरेको छ । फेसबुक पेज, वेबसाइट र यु ट्युबमा बलियो उपस्थिति जनाएका यी दुई गायिकाको पेज भेरिफाइड भएसँगै नेपालमा सेलिब्रिटीका लागि भेरिफाइड पेजको महइभ्व कत्तिको छ भन्ने चर्चा सुरु भएको छ । अरू नेपाली सेलिब्रिटीले यसबारे चासो राख्न थालेका छन् । दुवै गायिका फेसबुक पेजबाट बढी फाइदा लिनेमध्येमा पर्छन् ।

विश्वकपको अर्को मैदान

ब्राजिलमा अहिले विश्वकप फुटबल अन्त्यतिर पुगेको छ, फाइनलसहित दुई खेलमात्र बाँकी छन् । त्यहाँका १२ स्टेडियममा मात्रै यो खेल सीमित छैन । स्टेडियममा खेल हुँदा जति हल्ला हुन्छ, त्योभन्दा बढी विश्वकपको चर्चा सोसल मिडियामा भइरहेको छ । यसमा खेलका दर्शकमात्रै होइनन्, चर्चित खेलाडी र टिमका म्यानेजर पनि सामेल छन् । इटालीका डिफेन्डर जर्जियो चेलिनीको बायाँ काँधमा दाँतको डोब र ब्राजिली स्टार नेयमरको चोट यो विश्वकपको सबैभन्दा चर्चाका विषय बने । यी दुई यस्ता विषय रहे, जसले सोसल मिडियामा विश्वकपको 'हाइप' बढाइदिए ।

Saturday, March 1, 2014

सेमेस्टर प्रणालीमा अल्झियो त्रिवि


गणेश राई/विजय तमिल्सिना
काठमाडौ, फाल्गुन १६ - त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिवि) का स्नातकोत्तर पठनपाठन हुने सबै आंगिक क्याम्पस दुई महिनायता तालाबन्दीको चपेटामा छन् । त्रिविले कीर्तिपुरस्थित विश्वविद्यालय क्याम्पसमा मात्र 'सेमेस्टर' प्रणाली लागू गर्न लागेपछि साना विद्यार्थी संगठनहरूले विरोध गरेका हुन् ।

ठूला विद्यार्थी संगठनहरू नेविसंघ, अनेरास्ववियु र एमाओवादीनिकट अखिल क्रान्तिकारी भने सेमेस्टरकै पक्षमा छन् । विरोध गर्ने १२ संगठनमा माओवादी निकट अखिल क्रान्तिकारी, संघीय समाजवादी निकट अग्रगामी विद्यार्थी युनियन, अखिल पाँचौं, अखिल छैटौं, नेक्राविसंघ, अनेवियु, क्राविसंघ, राप्रविसंघ, मविलोने, विद्यार्थी फोरम नेपाल, विद्यार्थी फ्रन्ट र विद्यार्थी मञ्च छन् । उनीहरूले विश्वविद्यालय क्याम्पसका प्रिन्सिपल र विभागीय प्रमुखको कार्यालयमा ताला लगाएका छन् ।

साना माछामा ठूलाको आँखा


काठमाडौ, फाल्गुन १७ - मोबाइल म्यासेजिङ एप्स ह्वाटएप्सलाई फेसबुकले किनेपछि प्रविधि जगत्मा हंगामा भएको छ । १९ बिलियन डलर मूल्य तिर्ने भनिएको सम्झौताको खबर सार्वजनिक भएपछि ह्वाट्सएप्सकोगुणगान, फेसबुकको तारिफ, विरोध र विश्लेषण एकैसाथ आउन थालेको छ । केहीले ह्वाट्सएपका संस्थापकद्वय ब्रायन एक्टन र जेन कमको मेहनत र लगनशीलताको प्रशंसा गरेका छन् । याहुका पूर्व कर्मचारी एक्टन र कमले बिनाबिज्ञापन ५ वर्षसम्म एप्सलाई जीवित् राख्दै धैर्य देखाए र ५० कर्मचारीको भरमा लोकप्रिय पनि बनाए । चाखलाग्दो त के छ भने याहुको जागिर अवधि सकिएपछि जागिर पाइन्छ कि भन्दै ट्विटर र फेसबुक कार्यालय धाएका कम रित्तो हात फर्काइएका थिए ।

Thursday, January 9, 2014

शब्दभन्दा शक्तिशाली

काठमाडौ, पुस २५ -कसैले मन नपर्ने कुरा गर्दा नाक खुम्च्याउने । खुसी हुँदा मुस्कुराउने मानवीय स्वभाव हो । हामी अवस्थाअनुसार फिस्स हाँस्ने, ङच्चि दाँत देखाउने, मुस्कुराउने, आँखा झिम्क्याउने, गाला तन्काउने पनि गरिरहन्छौं । यस्तै मानवीय संवेगलाई 'कपी' गर्ने गरी बनाइएको 'इमोसन' र 'स्टिकर' अहिले भर्चुअल दुनियाँमा भावना व्यक्त गर्ने माध्यम बन्दैछन् ।

कसैलाई रिसाएको छु भन्नु परोस् वा खुसाएको जनाउ दिनु परोस् त्यसका लागि सर्टकर्ट की प्रचलित छन् । आफ्नो भावना अरूलाई बुझाउन धेरै शब्द लेखिरहनु पर्दैन यसका लागि तयार छन् : इमोसन । यस्ता इमोसनको प्रयोगमा खप्पिस छन् पछिल्लो पुस्ता । मिल्नेजतिको इमोसन र स्टिकर प्रयोग गर्दै उनीहरू आफ्नो भावना व्यक्त गरिरहेका छन् ।